Częstym problemem, z którym spotykają się klienci naszego biura rachunkowego, jest prawidłowe określenie momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku sprzedaży VAT. Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawy o VAT), obowiązek ten powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
Usługi ciągłe i przyjmowane częściowo.
W przypadku usług przyjmowanych częściowo, usługę uznaje się za wykonaną w tej części, dla której określono zapłatę. Usługi ciągłe, z ustalonymi następującymi po sobie okresowo terminami rozliczeń lub płatności, uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu objętego tymi płatnościami lub rozliczeniami. W przypadku usługi świadczonej przez ponad rok, dla której w danym roku nie ustalono terminów płatności lub rozliczenia, uznaje się ją za wykonaną w momencie zakończenia roku podatkowego.
Zaliczki i przedpłaty
Jeśli przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi otrzymaliśmy całość lub część zapłaty, w szczególności zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę, obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania ich, w odniesieniu do zapłaconej kwoty.
Szczególne przypadki powstawania obowiązku podatkowego
Art. 19a ust. 5 przedstawia szczególne przypadki, w których odchodzi się od ogólnej zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego. Powstaje on w chwili otrzymania części lub całości zapłaty z tytułu:
- wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
- przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
- dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów,
- świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
- świadczenia usług finansowych i ubezpieczeniowych zwolnionych od podatku.
Obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury z tytułu:
- świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
- dostawy książek drukowanych – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych,
- czynności polegających na drukowaniu książek – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług;
- dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
- świadczenia usług telekomunikacyjnych,
- świadczenia usług związanych z ochroną środowiska,
- świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- świadczenia usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- świadczenia usług stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
Transakcje wewnątrzwspólnotowe oraz import i eksport usług
W obrocie wewnątrzwspólnotowym obowiązek podatkowy powstaje w chwili wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru.
W przypadku importu towarów obowiązek podatkowy powstaje wraz z długiem celnym. Jeśli towar został objęty procedurą celną przetwarzania pod kontrolą celną, obowiązek powstaje w chwili objęcia towarów tą procedurą. Gdy towar objęto procedurami celnymi, związanymi z nałożeniem opłat, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.
Obowiązek podatkowy u małych podatników
Nasza księgowa przypomina, że podatnicy, których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, czyli tzw. mali podatnicy, mogą wybrać „metodę kasową” rozliczeń.
W tym przypadku obowiązek podatkowy będzie powstawał w dniu otrzymania części lub całości zapłaty (gdy kontrahentem jest podatnik VAT czynny) lub w dniu otrzymania części lub całości zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (gdy kontrahentem jest inny podmiot).
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.