Podobnie jak w przypadku kosztów, także i nie wszystkie przychody przedsiębiorstwa wliczane są do podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Nasze biuro rachunkowe poleca zapoznanie się ze szczegółami tego zagadnienia.
Art. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop) mówi o przychodach, do których ustawy w ogóle się nie stosuje. Są to:
- przychody z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej,
- przychody z gospodarki leśnej,
- przychody wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy,
- przychody przedsiębiorcy żeglugowego.
Jako działalność rolniczą należy rozumieć wytwarzanie nieprzetworzonych produktów roślinnych lub zwierzęcych z własnych upraw, hodowlę oraz chów, a także przetrzymywanie zakupionych zwierząt i roślin przynajmniej przez okres obejmujący ich biologiczny wzrost. Wyjątkiem są działy specjalne produkcji rolnej, którą można opisać jako działalność o bardziej przemysłowym charakterze. Należą do niej m.in. uprawy w szklarniach i tunelach, fermy i wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych. Jeśli produkcja prowadzona w ten sposób ma wielkość przekraczającą wartości określone w załączniku nr 2 do ustawy, to nie będzie korzystać z wyłączenia i będzie opodatkowana.
Gospodarka leśna, zgodnie z ustawą o lasach, obejmuje urządzanie, ochronę i zagospodarowanie lasu, utrzymanie i powiększanie zasobów i upraw leśnych, gospodarowanie zwierzyną, pozyskiwanie – z wyjątkiem skupu – drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu.
Kwestia czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy jest tematem wielu interpretacji. W krótkich słowach za takie czynności można uznać te zakazane przez prawo lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Ostatnia kategoria przychodów nieobjętych ustawą to przychody (dochody) przedsiębiorcy żeglugowego, opodatkowane na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym.
Art. 12 ust. 1 updop przedstawia katalog przychodów objętych opodatkowaniem. W ust. 4 wymieniono jednak pewne przysporzenia majątkowe, które z tego katalogu zostały wyłączone. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.
Pierwsza grupa to wpłaty otrzymane na poczet dostaw i usług, które wykonane zostaną dopiero w następnych okresach sprawozdawczych. Wszelkie zaliczki lub zadatki nie powodują naliczenia przychodu podatkowego. Podobnie sprawa ma się z naliczonymi, ale jeszcze nieotrzymanymi odsetkami od należności.
Przychodami podlegającymi opodatkowaniu nie są także zwiększenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Według ustawy o ZFŚS stanowią one przychód funduszu, będącego w pewien sposób odrębnym od przedsiębiorstwa podmiotem.
Kolejną grupą wyłączoną z opodatkowania są zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki i opłaty stanowiące dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz inne zwrócone wydatki nie zaliczone wcześniej do kosztów uzyskania przychodów.
Przychodem podatkowym nie są również wypłacane z budżetu państwa odsetki, naliczone na przykład w przypadku opóźnieniu zwrotu nadpłat podatków czy nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.
Do przychodów podatkowych nie zalicza się także umorzeń zobowiązań przeprowadzonych na podstawie odrębnych przepisów. Są to zwykle postępowania ugodowe lub restrukturyzacyjne, które pozwalają podatnikom uratować przedsiębiorstwa w przypadku kłopotów z płynnością.
Ostatnia grupa głównych przychodów nieopodatkowanych obejmuje należny podatek od towarów i usług, zwróconą różnicę podatku oraz zwolnione na podstawie ustawy o VAT należności.
Ustawodawca przewidział także zwolnienia przedmiotowe od podatku, które wymienione zostały w art. 17 updop. Większość pozycji to zwolnienia dochodów osiąganych przez podmioty niebędące przedsiębiorcami, na przykład:
- podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, kulturalna, oświatowa, itd.;
- kościelnych osób prawnych;
- związków jednostek samorządu terytorialnego;
- PFRON;
- Banku Gospodarstwa Krajowego;
- organizacji pożytku publicznego;
- cześć dochodów klubów sportowych;
- i innych.
Część zwolnień może jednak dotyczyć bezpośrednio przedsiębiorców. Jako najważniejsze można wymienić:
- dochody osiągane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi (unikanie podwójnego opodatkowania);
- część dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej;
- dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia, otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;
- płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, otrzymane z Banku Gospodarstwa Krajowego, z wyłączeniem płatności otrzymanych przez wykonawców;
- środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.